تاریخچه کولرگازی
اولین ایده سیستم های خنک کننده در مصر باستان شکل گرفت که نی ها را به وسیله آب، تر کرده و در پشت پنجره ها آویزان می کردند که تبخیر این نی ها بر اثر جریان هوا باعث ایجاد باد خنک در آن محل می شد. در رم باستان نیز در خانه ها قنات هایی وجود داشت که با گردش هوا داخل این چاه ها جریان هوای خنک ایجاد می شد. اما نشانه اعلاء سیستم خنک کننده در کشور ایران شکل گرفته است. در ایران با ساخت بادگیرها جریان هوا را برای خانه های خود ایجاد می کردند.
سیستم های تهویه مطبوع مدرن با پیشرفت علم شیمی در قرن 19 ظهور کرد و برای اولین بار در سال 1902 ویلیس کریر مخترع آمریکایی کولر گازی را در مقیاس بزرگ تولید و عرضه کرد. با ورود کولرهای گازی در سال 1920 به منازل مسکونی حجم زیادی از مهاجرت به خط خورشید آمریکا آغاز گردید.
ویلیس کریر در سال 1902 به استخدام شرکت بوفالو در نیویورک در آمد و در آنجا به دنبال راه حلی برای خنک کردن دستگاه های چاپ بود که منجر به اختراع دستگاه کولر گازی گردید. اولین دستگاه کولر گازی در 17 جولای 1902 شروع به کار کرد. دستگاه کریر بیشتر به کنترل رطوبت تا کنترل دما می پرداخت. کریر به جای گردش هوا در دور کویل گرم این گردش را در دور کویل سرد که پر از آب سرد بود انجام داد که باعث خنک شدن هوای خروجی می شد و در نتیجه این کار باعث کنترل رطوبت اتاق می شد. کنترل رطوبت و دمای اتاق باعث حفظ هم ترازی جوهر و کاغذ می شود در نتیجه کیفیت چاپ بسیار بالاتر می رود.
تکنولوژی ایجاد شده توسط کریر باعث افزایش بهره وری محل های کار شد و این دلیلی شد که او شرکت تهویه مطبوع کریر را در آمریکا افتتاح کند و از اینجا بود که استفاده از کولر گازی در منازل و اتومبیل افزایش یافت به طوری که در سال 1950 استفاده از کولرگازی در منازل افزایش چشمگیری داشت. وقتی در سال 1933 اولین خانه شخصی در چاپل هیل کارولینای جنوبی مجهز به کولر گازی گردید هیچ کس فکرش را نمی کرد که روزی کولر های گازی عضوی جدا نشدنی از خانه باشند.
در سال 1945 روبرت شرمن در ماسچوست موفق به اختراع کولر گازی قابل حمل که در پشت پنجره نصب می شد و علاوه بر کنترل دما و رطوبت مجهز به فیلتر برای تصویه هوا بود شد. در همین زمان بود که طرح او توسط یک شرکت تولیدی بزرگ دزدیده شد و او از این طرح نتوانست منفعت مالی ببرد. اما دستگاه او به سرعت در بازار با استقبال مواجه شد.
کولر گازی، کولری است که با تبدیل گاز به مایع و سپس مایع به گاز تولید سرما می‌کند.
در کولر گازی، همانند یخچال، از تبدیل گاز به مایع بوسیله افزایش فشار و در نتیجه تولید سرما که در اثر تبدیل مایع به گاز ایجاد می‌شود.
کولر گازی در صنعت تهویه و تبرید از جایگاه خاصی برخوردار است زیرا به سرعت از گرمای محیط می‌کاهد. برخلاف کولرهای آبی ، رطوبت را افزایش نمی دهد. ازاین جهت برای محیط های شرجی بسیار مناسب است منظور از کلمه سرمایش پایین آوردن دمای چیزی پائین تر از دمای آن در شرایط فعلی است.
انواع کولرگازی
1 - کولرهای یک تکه یا پنجره‌ای
2 - کولرهای دو تکه (اسپلیت)
3 - کولرهای پرتابل (قابل حمل)
4 - کولرهای ایستاده
کولرهای یک تکه دیواری ، یا پشت پنجره‌ای ، خیلی متداول و مورد توجه می باشند و به آسانی درداخل قاب پنجره نصب می‌شود.
در کولرهای دو تکه ، کمپرسور و کندانسور در واحدی به نام یونیت خارجی تعبیه شده‌اند. این واحد در خارج از ساختمان نصب می‌شود. واحد تبخیر یا اواپراتور و شیر انبساط نیز در یک واحد بنام یونیت داخلی تعبیه شده‌اند. کولرهای دو تکه عموما دارای دستگاه کنترل از راه دور می‌باشند. هوا در جهت ورود به محیط منزل یا محل کار از دریچه مخصوصی که به خروجی هوا معروف است می گذرد. به منظور جلوگیری از ورود گرد و غبار و موارد مشابه به داخل محیط منزل یا محل کار ، پشت خروجی هوا سیمی یا اسفنجی تعبیه می شودگاهی ممکن است بر اثر عدم تنظیم ترموستات و یا ازدیاد گاز شارژ شده اواپراتور و یا قسمتی از لوله برگشتی برفک یا یخها ذوب شوند و در نتیجه آب از جدارهای کولر سر ریز کند. برای پیشگیری از این مشکل ترتیبی اتخاذ شده است که در صورت بروز حالت فوق ، آب به خارج از کولر هدایت شود. این وظیفه بر عهده سینی زیر کولر است. در گوشه‌ای از سینی ، لوله مخصوصی تعبیه شده که این آبها از آن خارج می‌شود. برای جلوگیری از ریزش آب ، عموما به لوله مذکور شیلنگی متصل می‌شود و با قرار دادن آن بر روی سطح زمین از پراکنده شدن ذرات آب در محیط جلوگیری می‌شود.
ساختمان کولرهای گازی
1 -قسمت الکتریکی
2 -قسمت مکانیکی
قسمت الکتریکی خود شامل قسمت‌هایی چون دوشاخه و سیم‌های رابط ، کمپرسور ، خازن ، رله بار زیاد (اورلود) رله راه انداز ترموستات ، کلید چند وضعیتی ( کلید فن ) ، کلید اصلی کولر و کنترل از راه دور ( در کولرهای دو تکه ) می باشددرکولرهای گازی از یک خازن و در بعضی از کولرها از دو خازن به منظور ایجاد گشتاور راه اندازی کمپرسور استفاده می شود. شکل متداول بکارگیری خازن ، به این صورت است که یک خازن برای راه اندازی موتورفن (پروانه) و یک خازن برای راه اندازی کمپرسور مورد استفاده قرار می‌گیرد ظرفیت این خازنها در کولرهای مختلف متفاوت است.
اجزای مکانیکی کولر گازی با اندکی تفاوت ، درست مثل قطعات مکانیکی یخچال می‌باشد از آن جمله می‌توان به قطعاتی مانند کمپرسور کندانسور (رادیاتور) ، اواپراتور ، ( درایر ) ، پروانه اواپراتور ، لوله مویین ( کاپیلاری ) ، سینی زیر کولر ، خروجی هوا اشاره کرد. در کمپرسور کولرهای گازی دو مکانیسم بکار گرفته شده است. نوعی از این کمپرسورها از پیستون و میل لنگ طراحی نموده‌اند. اما نوع دیگری از کمپرسورها فاقد میل لنگ و پیستون بوده و روتور در حال چرخش (به واسطه فرم خاص) گاز را از مسیر ورودی مکیده و آن را وارد لوله رفت می‌سازد این نوع کمپرسورها را کمپرسورهای دورانی می‌نامند. در کولرهای گازی از دو پروانه استفاده می‌شود که عموما بر روی یک محور اصلی سوار شده‌اند. یکی از پروانه‌ها هوا را از مجرای ورودی مکیده و با وزش آن کندانسور ، گرما به محیط خارجی منزل یا محل کار می‌راند، پروانه دوم که به قسمت جلوی موتور فن متصل است هوا را از مجرای ورودی مکیده و با وزش آن به اواپراتور ، سرما را به محیط وارد می‌سازد.
قیمت کولر گازی